Late Modern English letters

Wat ik heb proberen te doen, is laten zien hoe je Jane Austen beter kunt leren kennen als je haar eigen taalgebruik, dus dat van haar letters, op micro-niveau onderzoekt. Dat heb ik in mijn boek gedaan (als je alsnog de bestelcode wilt hebben, laat me dat dan zo snel mogelijk weten), maar ik ben ook benieuwd of jullie als gevolg van deze héle reis het gevoel hebt gekregen dat je haar beter hebt leren kennen. Laat dat weten door op deze post een ‘comment’ te schrijven. Die çomments krijg alleen ik te zien, maar als je wilt, kan ik ze toelaten op dit blog, dan kunnen anderen ze ook lezen, en er zelfs op reageren. Als je dat niet wilt, ook goed, maar geef dat dan even aan.

Zo kunnen we met z’n allen nog even nagenieten van deze mooie reis. Ik hoop van jullie allemaal te horen!

Een van de bijzondere dingen aan deze reis vond ik zelf hoe alle deelnemers een eigen kennis van Jane Austen hadden, en hoe deze kennis verschilde van elkaar. Ik noem twee dingen (maar voeg gerust meer toe!), met dank aan Melissa en Carola:

• The history of Jane Austen (in one take)
• en voor wie wil schrijven (letterlijk!) zoals Jane Austen: download het speciale font dat is gebaseerd op haar handschrift.

Dat ontdekten we gisteren bij ons bezoek aan het Jane Austen’s House Museum. Of in elk geval, dat is wat ik dacht. “A precious Jane Austen letter has appeared for sale and we urgently need your help …”: nog 10.000 pond, en dan is het streefbedrag van 35.000 gehaald. Even gegoogled, en de BBC heeft er een mooi artikel over online. En gelukkig heb ik de fantastische brieveneditie van Deirdre Le Faye. Het blijkt te gaan om brief 112, gericht aan Anna Lefroy, geschreven een week na de brief die we in de Weston Library hadden gezien.

Die brief is ooit opgeknipt, en vervolgens “momentarily mislaid”, schrijft Deirdre Le Faye, “and has not so far reappeared”. Dat was in 2014, maar nu dus wel, wat een spannend bericht. Hopelijk krijgen ze het geld bij elkaar!

Nog recenter nieuws: het gaat ze lukken: Hier vind je de laatste stand: 102% van het bedrag is nu al binnen! Gefeliciteerd, museum, volgende keer komen we de brief bekijken.

Jane Austen heeft op verschillende plaatsen in Bath gewoond: 4 Sydney Place, 3 Green Park Buildings East, 25 Gray Street, en Trim Street. Mijn persoonlijke doel van ons bezoek aan Bath vandaag was om haar huis in Sydney Place te vinden, en dat is gelukt.

Een mooi huis, met uitzicht over Sydney Gardens. De City Trail van Bath loopt tot aan het Holburne Museum, aan het begin van het park. Waarom het huis niet (en bijvoorbeeld het Jane Austen Centre wel) onderdeel van de Trail uitmaakt, begrijp ik niet. Je hoeft maar 100 meter verder door te lopen.

Jane Austen was niet erg gelukkig in Bath, en ze heeft er niet veel geschreven, maar hier zou ik best willen wonen.

Gisteren waren we in de Weston Library in Oxford (onderdeel van de Bodleian Library), waar we twee handschriften van Jane Austen te zien zouden krijgen,  The Watsons en  Volume the First van de Juvenilia. Helaas maar met een klein groepje, want we mochten maar met maximaal 15 mensen langskomen. Tot onze verrassing stond er een hele tafel klaar met allerlei extra dingen, eerste edities, moderne boeken over Jane Austen, maar ook twee brieven . Een was geschreven met potlood (brief 124D in Le Faye’s editie), en diende dus waarschijnlijk als kladversie. De brief was gericht aan haar uitgever John Murray, met wie Henry meestal contact had (in dit geval over de publicatie van Emma). Maar Henry was om dat moment ernstig ziek, zodat Jane zelf met Murray contact opnam. Dat was dus haar eerste eigen brief aan haar uitgever, en er zouden er nog meer volgen, waarin ze zich een uitstekend onderhandelaar betoonde. En dat voor een vrouw uit die tijd.

Het aardige van deze brief is dat hij met potlood is geschreven, en dat hij dus als kladversie bewaard is gebleven, Ook aardig om te zien is dat ze hier haar welbekende ‘dashes’ (gedachtestreepjes) ook al gebruikte en dat we verkorte vormen in de brief vinden zoals ‘&’ (voor and) en Eveng voor ‘evening’, en, helemaal aan het eind, ‘Yr HumServt’, ‘Your Humble Servant’. Zo ging het schrijven sneller. Deze afsluitende formule, maar ook de opening, ‘Sir’, laten zien dat het een beleefde brief was.

Heel anders van toon is de andere brief (brief 110 in Le Feye’s editie), gericht aan haar nichtje Anna Lefroy (de oudste dochter van haar broer James). Een half velletje maar, met een gat in de tekst doordat iemand er ooit het zegel uit had geknipt. Helaas! Aan de achterkant konden we het adres zien, en de brief is gericht aan ‘Mrs B. Lefroy’ in Hendon. Als we goed naar de datum kijken, in het licht van de geschiedenis van de family Austen, zien we dat Anna en Benjamin twee weken eerder waren getrouwd, en in de brief brengt Jane de gelukwensen over van Harriet Benn. Het gat in de tekst is zo goed mogelijk ingevuld door Deirdre Le Faye. De brief eindigt met de woorden “Make everybody at Hendon [waar Anna nu dus woonde] admire Mansfield Park” – dat was namelijk net uitgekomen.

Ook hier gebruikt Jane gedachtestreepjes en korte vormen: ‘affec:’ voor ‘affectionate’. Maar de opening en de afsluiting zijn veel informeler dan in de brief aan John Murray.

Zo kunnen ook degenen die niet mee konden naar de bezichtiging de brieven lezen.

Hartelijk dank, Rachael Marsay van de Weston Library, dat we deze bijzondere documenten mochten zien!

Gisteravond voor de tweede keer deze film gezien ter voorbereiding op de reis volgende week (de titel is natuurlijk zonder vraagteken). Hij is werkelijk prachtig, al is het natuurlijk de vraag of dat soort confrontaties openlijk werden aangegaan. Ik denk dat het allemaal veel subtieler gebeurde.

De reden dat ik de film zo goed vind, is dat de brieven er een belangrijke rol in spelen en verder dat ik in mijn boek over Jane Austens taalgebruik tot precies dezelfde conclusies kom.

Ik ben het alleen met één ding niet eens, de afsluiting “Infinities of love” in de brief van Jane die Cassandra aan het eind van de film verbrandt. Er zijn veel brieven tussen de twee zussen overgeleverd, en ik heb ze allemaal juist op dit soort dingen geanalyseerd, maar deze woorden komen nooit voor. Dat heeft de script writer er dus zelf bij verzonnen. Jammer, want helemaal niet nodig, maar verder een prachtige film, en een echte aanrader voor fans van Jane Austen!

Benieuwd naar mijn boek? Ze hebben het niet in het Jane Austen’s House Museum (dat heb ik laatst nagevraagd), maar het is gewoon te koop (en volgens mij goed leesbaar, ook als je geen taalkundige bent). En, speciaal voor deelnemers aan deze reis, je krijgt 30% korting als je het boek wilt bestellen. Interesse? Laat het me weten.

En bekijk anders de twee blog posts die ik erover heb geschreven op de website van Oxford University Press.

Eén van de brieven die we misschien in het Jane Austen’s House Museum zullen zien, is van haar moeder, en is gericht aan haar schoonzus Susannah Weaver-Walter, Mrs Walter. Het bijzondere aan de brief is dat Cassandra Austen schrijft dat ze op dat moment zwanger was, en ergens in november is uitgerekend. Het zou 16 december worden, en de baby was een meisje, Jane. In de brief schrijft ze ook over haar andere kinderen, en over wat een kletskous de kleine Cassandra Elizabeth was. De hele brief is te vinden op de website van het museum, met een korte beschrijving erbij. En je kan heel goed zien hoe hij gevouwen was voor hij werd verstuurd. Er werden toen namelijk nog geen enveloppen gebruikt. Dat gaan we tijdens de reis ook zelf uitproberen tijdens een mini-cursus 18de-eeuwse brieven vouwen, maar dan met een brief van Jane Austen.

Voor wie het lastig vindt om het handschrift van Mrs Austen te lezen, is  hier (Mrs Austen to Mrs Walter transcribed) de transcriptie van de brief.

De afbeelding is een zgn. silhouette, van Mrs Austen op wat oudere leeftijd. Let op haar zgn. ‘aristocratic nose’! De silhouette is ook in het bezit van het Museum, net als die van Jane Austens vader.

(Deze post draag ik trouwens op aan Tessa – zij zal zelf wel begrijpen waarom.)

Jane Austen and the art of letter writing (net zo’n schrijfkist als Jane Austen had)

Birthday letters from Jane Austen (en een klein voorbeeld van hoe je een tekst doorzoekt)

(maar er is nog veel meer! Een hele kleine greep: JASNA, Jane Austen Society of North America; Jane Austen Society in Nederland)

Tijdens ons bezoek aan Chawton gaan we ook het Jane Austen’s House Museum bezoeken. Daar heeft Jane Austen gewoond, samen met haar moeder, Cassandra, en hun vriendin Martha Lloyd (die postuum haar schoonzus zou worden toen ze in 1828 met haar broer Frank trouwde), van 1809 tot haar dood in 1817.

Er is veel bijzonders te zien in het museum: brieven natuurlijk, maar ook de ring die in 2012 voor zoveel ophef heeft gezorgd, en een lok van haar haar (en één van haar vader), en natuurlijk de donkey carriage waar Jane Austen zo blij mee was omdat die haar meer bewegingsvrijheid gaf.

Maar de website van het museum is ook een bezoek waard: prachtig opgebouwd, en er is veel te bekijken voor wie alvast een voorproefje wil hebben.

Meestal moet je voor het downloaden van Engelse testamenten betalen, maar het testament van Jane Austen staat gewoon op de website van de National Register of Achives:

Voor wie het lastig vindt om haar handschrift te lezen, hier is de transcriptie van de tekst:

Het testament is maar kort: Cassandra werd tot executeur testamentair benoemd, en op 100 pond na, en de kosten voor de begrafenis, gaat alles naar deze liefste zus. Maar er was één groot probleem: er waren geen getuigenverklaringen, dus was het testament op zich ongeldig. De oplossing werd gelukkig snel gevonden: John en Harriet Palmer konden getuigen dat het handschrift echt dat van Jane was. Ze kenden haar goed: John was de schoonvader van haar broer Charles, en Harriet zou in 1820 met Frank trouwen, die op dat moment weduwnaar was. Als ‘spinster of the family’ viel het Harriet te beurt om voor de kinderen van haar zwager te zorgen. Als dank voor de getuigenis schonk Cassandra haar een lok van Jane’s haar.

Meer over lezen? Zie mijn artikel uit 2014, “To my dearest sister Cassandra”: An analysis of Jane Austen’s Will”, English Studies 95(3): 322–341. Een artikel over het latere testament van Cassandra is in de maak.